Tübitak’ın ulusal gözlemevi 25 yaşında
ANKARA (İGFA)- TUG astronomları 25 yıldır bilinmeyenleri keşfediyor.
TÜBİTAK’ın destekleriyle ortaya çıkarılan ilk ulusal araştırma kurumlarından biri olan TUG, bir devlet gözlemevi olarak hizmet veriyor. TUG, 25 yıldır yaptığı çalışmalar ve edindiği deneyimlerle sayısız başarıya imza atarak Türkiye’de ve dünyada hak ettiği yeri aldı.
TUG’un ilk teleskopu olan 40 santimetre çaplı T40 teleskopunda ilk ışık Ocak 1997’de alındı ve gözlemevinde bilimsel gözlemler başladı. Hemen ardından TUG’un ilk gözleme dayalı makalesi de yayımlandı. Yılda ortalama 220 gece gözlem yapılabilecek derecede iyi atmosferik koşullara sahip olan TUG Bakırlıtepe Yerleşkesi’nde bugün itibarıyla, araştırmacıların hizmetinde olan aktif dört teleskop yer alıyor.
DÖRT AKTİF TELESKOP İLE GÖZLEM
1,5 metre ile en büyük ayna çaplı optik teleskop olan RTT150 teleskobu ile 2000 yılı Ağustos ayı içinde ilk yıldız gözlemleri yapıldı. Bu sonuçlar 2001 yılında ortak makale ile bilim dünyasına duyuruldu.
Şimdiye kadar uzak gökadalar, ötegezegenler, karanlık madde, karanlık enerji, gama ışını patlamaları ve Dünya’ya yakın geçen asteroitlerin takibi gibi güncel konularda pek çok tayfsal ve fotometrik (ışıkölçüm ) gözlemsel araştırma projesi üretildi.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın internet sitesinde yer alan habere göre, TUG’da bugüne kadar 500 proje yürütüldü. 1998 ile 2022 yılları arasında ise 450 makale yayımlandı. Akdeniz Üniversitesi Yerleşkesi’ndeki TUG Yönetim Binası bahçesinde 2009’da Bilim ve Toplum Merkezi’nde (BİTOM) 35 santimetre ayna çaplı tam otomatik teleskop kuruldu. Bu teleskop gökyüzü meraklılarına ve öğrencilere ücretsiz olarak hizmet veriyor. Üzerinde bulunan Güneş teleskopu ile Güneş lekeleri ve diğer etkinliklerin izlendiği teleskoptan bunların dışında, uyduların takibinde de yararlanılıyor.
24 YILLIK GELENEK: GÖKYÜZÜ GÖZLEM ETKİNLİKLERİ
TUG’un imzası niteliğinde olan Gökyüzü Gözlem Etkinlikleri 1998 yılında başladı. Başlangıçta, TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi; daha sonra Bilim ve Toplum Dairesi Başkanlığı tarafından ve TUG ortaklığı ile ilk olarak Antalya Saklıkent’te düzenlenen bu etkinlik, 24 senedir gerçekleşiyor. Önceleri sadece Antalya Saklıkent’te yapılan bu etkinliği, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 2019 yılında, Anadolu’nun farklı şehirlerine yayma kararı aldı. 2022 yılında Gökyüzü Gözlem Etkinlikleri, Sanayi ve Teknoloji, Gençlik ve Spor, Kültür ve Turizm Bakanlıklarının himayesinde, yerel yönetimlerin, çeşitli kurum ve kuruluşların katkıları ile 4 farklı şehirde gökyüzü tutkunlarını bir araya getirdi. Önceleri sınırlı sayıda katılımcıyla gerçekleşen etkinlikler halka da açıldı ve on binlerce kişinin bu etkinliklere katılması sağlandı. TÜBİTAK’ın her yaştan gökyüzü meraklısını buluşturduğu Gökyüzü Gözlem Etkinlikleri 2022 yılında Diyarbakır, Van, Erzurum ve Antalya’da gerçekleşti. Gökyüzü gözlem etkinliklerinde Milli Uzay Programı vizyonuyla gençlerin uzaya ilgisinin arttırılması ve toplumda farkındalık oluşturmak amaçlanıyor.
